ኦርቶዶክሳዊ የአለም እይታችን

 ኦርቶዶክሳዊ የዓለም እይታችን

( Orthodoxy Interpretive frame work )

የዓለም እይታችን በዓለማችን ውስጥ ነገሮች እንዴት እንደሚከናወኑ ለመረዳት እንዲያስችለን በማወቅም ይሁን ባለማወቅ በአእምሮአችን የምንይዛቸው የግምቶች (assumptions) ስብስብ ነው። በእለት ተዕለት ከተፈጥሮ ጋር በምናደርገው ግንኙነት ከእውነታው የራቀ ምኞታችንን የሚወስኑ እነዚህ ግምቶች ናቸው ፡፡

እነዚህ ግምቶች ወደ አዕምሯችን የምንወስዳቸውን ነገሮች የሚተረጉሙበት ለአዕምሯችን እኛን ለመምራት በሚያስችል መልኩ አንድ አምሳያ(model) ይሰጡናል ፡፡

የአስተሳሰባችን እና የሕይወታችን አንድነት አንዲሠምር መሰረት ስለሚያደርግ ይህ የዓለም እይታ ለእኛ በጣም አስፈላጊያችን ነው። ጥሩ ሕይወት ምን ማለት እንደሆነ እና ትርጉም ያለው ምን እንደሆነ ሕይወት እንድንረዳ ያስችለናል ፡፡ ከአካባቢያችን የሚፈጥሩት ተጽእኖዎችን በምንጋፈጥበት ጊዜ ወዲያውኑ ሀሳባችንን እና ድርጊቶቻችንን እንድንመርጥ ይረዳናል ፡፡

የዓለም እይታ ከሌለ በእያንዳንዱ ቅጽበት የሚኖሩ ሁሉንም የስሜት ህዋሳት ግብዓቶችን መረዳት አንችልም ነበር። እኛ ሁላችንም የዓለም እይታ አለን ፡፡ ጥያቄው የእኛ የዓለም እይታ በምን ዓይነት ግምቶች ላይ የተመሠረተ እንደሆነ እናውቃለን? ወይ ነው

ሐዋርያው ቅዱስ ጳውሎስ ለቆላስይስ ሰዎች በጻፈው ደብዳቤ ላይ በጣም ግልፅ በሆነ ሁኔታ ለክርስቲያኖች በሰጠው ማስጠንቀቅያ- " እንደ ክርስቶስ ትምህርት ሳይሆን ፣ እንደ ሰው ወግና እንደ ዓለማዊ እንደ መጀመሪያ ትምህርት ባለ በፍልስፍና እና በከንቱም መታለል ማንም እንዳይማርካችሁ ተጠበቁ ። " ቆላ 2:8 ብሏቸዋል፡፡

የሐዋርያው ቅዱስ ጳውሎስን ማስጠንቀቂያ በማዳመጥ ከክርስቶስ ይልቅ በዓለም እና በዓለም ባህላዊ ባህሎች በኩል የሚሰጡን ፍልስፍና ማታለያዎች (philosophical deceptions) ምንድናቸው?

ጥቂቶችን እነሆ :-

1. ምክንያታዊነት (Rationalism)

ምክንያታዊነት ለሚደርስባቸው መደምደሚያዎች በአመክኖአዊ አዕምሮአችን ላይ ሙሉ እምነትን ይሰጣል ፡፡ የእውነት ምንነት የሚረጋገጥው እና የሚወሰነው በአእምሮ የማስተዋል አቅምና በሥነ አመክንዮታዊ አስተሳሰብ ላይ ስንደገፍ ብቻ ነው የሚል አመለካከት ነው ፡፡ “I think, therefore I am” የሚለው የፈረንሳያዊ ሬኔ ዴካርት የተለመደው ጥቅስ አስተሳሰባችን ማን እንደሆን እና እኛ የሃሳባችን ድምር እንደሆንን የሚገልጽ አመለካከት ነው።
በሃሳባችን ወይም በምክንያቶቻችን ላይ ሙሉ በሙሉ እምነት ሊኖረን እና እንደ ሥጋችን እና ደማችን እንደሆን አድርገን እንድንጠብቀው ይገፋፋናል።
ይህ አመለካከት የእኛን ፈቃድ በማስቀደም የእግዚአብሔርን ፈቃድ እንደ ሁለተኛ ስለሚቆጥር ከኦርቶዶክሳዊው የዓለም እይታ ጋር ይጋጫል ፡፡ ይህ ደግሞ አስተሳሰባችንን በእጅጉ ወደ ሚቆጣጠሩት ወደ ሌሎች ብዙ ጎራዎች ይመራናል ፡፡

2. ተሞክሮነት / ተዳሳሽነት (Empiricism)

ይህ አመለካከት የእውቀት መሠረት ከስሜታችን አንጻር ሲታይ ተሞክሮአችን እንደሆነ ይገምታል። ይህ የሳይንሳዊ ዘዴ መሠረት ነው። የዚህ አይነት የዓለም እይታ ፍፁም እውነት የሚገኘው ስሜቶቻችን ከሚሰጡን እና እኛ የምናውቀውን በስርዓት ባለው መልኩ በተደረገ ጥናት አማካይነት ብቻ መሆኑን ያረጋግጣል ፡፡ በቅዱስ መጽሐፍ ውስጥ የተመዘገበውን የመለኮታዊ መገለጥን እውነት ውድቅ ያደርገዋል።

3. ሰብአዊነት / ግለሰባዊነት

ሰብአዊነት እና ግለሰባዊነት የተመሰረተው እውነት እና ሥነ-ምግባራዊ በሆነ መንገድ በሚፈለጉት ግምት ነው። ይኸውም የግለሰቦችን ራስን በራስ ማስተዳደር እና እያንዳንዱ ግለሰብ የራሱን ወይም የራሷን እውነት መፈለግ አለበት የሚለውን ሀሳብ ይወስዳል። ይህ በእምነት እና መለኮታዊ በሆነ መንገድ በተገለጡት በእግዚአብሔር ሕግጋት ላይ የተመሠረተ ጥገኛነትን ስለማይቀበል ከኦርቶዶክሳዊው የዓለም እይታ ጋር ይጋጫል ፡፡ ከቤተክርስቲያኒቱ ስልጣን ይልቅ ለእያንዳንዱን ግለሰብ አመለካከት እና ውሳኔ ከፍተኛ ቦታ ይሰጣል ፡፡ ይህ ደግሞ ከመንፈሳዊ እሴቶቻችን ሁሉ አርቆ ፍጹም ወደሆነው አለማዊነት (secularism) ይወስደናል፡፡

4. አንጻራዊነት(Relativism )

አንጻራዊነት መነሻው የሁሉም የፍርድ መሠረቱ አንጻራዊ ነው በማለት ሲሆን ፣ ይህም እንደ ሁኔታውና እንደግለሰቡ ወይም ድርጊቱን ግለሰቡ እንደሚያይበት ሁኔታ ይለያያል ማለት ነው፡፡ የግለሰቡ ወይም የሰዎች ስብስብ እምነቶች እና ሃይማኖት ለእነሱ “እውነት” ነው ብሎ ያስባል ፣ ግን ለሌሎች ግን የግድ እውነት አይሆንም ፡፡ በዚህ ግምቶች ስብስብ በዓለም አቀፍም ሆነ ሙሉ በሙሉ እውነት የሆነ ሃይማኖት የለም ፡፡ እንደዚሁም ሥነ ምግባራዊ ፍፁምነት የሉም ፣ ትክክለኛ ወይም የተሳሳቱ የሥነምግባር አቋሞች የሉም ፡፡ ሁሉም የሞራል እሴቶች ለአንዳንዶች እውነት ናቸው ግን ለሌሎች ግን አይደሉም ፡፡ ይህ ከኦርቶዶክስ ዓለም እይታ ጋር ይጋጫል ክርስትና ፍጹም እውነት ነው ፡፡ ፡ በአንጻራዊነት አመለካከት ምክንያት የራሳችንን እውነት አንዳንድ ጊዜ እንክዳለን ፡፡ ዘመናዊነት ሁሉንም ባህሎች እና ትውፊቶች አይቀበልም ፡፡ የቀደመውን እና የቀደመውን ዘመን “የጨለማ ዘመን” ነው ብሎ ይገምታል። ይህ አመለካከት በመፅሃፍ ቅዱስ ውስጥ ያልተካተቱትን የቤተክርስቲያን አባቶች እና የቤተክርስቲያኒቷን ሁሉንም ትውፊት በእጅጉ ዋጋ ያሳጣችዋል ፡፡

እነዚህን ሁሉ አንድ ላይ ስናመጣቸው ወደ እግዚአብሔር መኖሩ አይታወቅም ( agnosticism) ወደማለት እና ፈጽሞ እስከመካድ (atheism) ያደርሳል ፡፡ በእነዚህ ሁሉ ጎራዎች እና በውስጣቸውም በያዙት ድብቅ ግምቶች (assumptions) በእኛ ላይ ተጽዕኖ እያሳደሩብን መሆኑን እና በኦርቶዶክሳዊው የሕይወት መንገዳችን ላይ በተቃራኒው እንደቆሙ መገንዘብ አለብን ፡፡ የክርስቶስን እና የቤተክርስቲያኒቷን ትምህርት ሙሉ በሙሉ ለመቀበል እንችል ዘንድ የራሳችንን የዓለም እይታዎችን መመርመር ፣ የተደበቁ ግምታችንን ማሻሻል ፣ መመርመር እና አስፈላጊ ከሆነ እንዲለወጡ መፍቀድ አለብን።

አምላካችን በቅዱሳኑ አድሮ እና በሥጋዌው የተገለጠውን እውነት ሁሉ ተቀብለን ቤተክርስቲያናችንን የነፍሳችን መዳኛ እና የደስታችን ቦታ ማድረግ ይኖረብናል። የራሳችንን የአዕምሯዊ ግንባታ በመተው ፣ “ጌታ ሆይ የማይገባኝ አገልጋይህን እዝነኝ ፥ ባለማወቄና እርዳኝና በእውነትህ ውስጥ ምራኝ ”እንበለው ።

ታሪካችንን አስታውሰን ፣ ኦርቶዶክሳዊነት ያለመለወጥ በሐዋርያት በኩል የጌታችን እና የአዳኛችን ትምህርቶች መሆኑን ተረድተን እንደ የማይለዋወጥ የእውነት ምንጭ መቀበል ይገባናል።

የኦርቶዶክስ የዓለም እይታ ምንድነው?

እኛ ክርስቲያኖች እንደመሆናችን መጠን በአዕምሮአችን የማሰብ ችሎታ ብቻ ለመረዳት ከሚያስችለን በላይ የሆነ እምነት አለን ፡፡ እግዚአብሔር ከሁሉም ምክንያታዊ እውቀት በላይ መሆኑን እናውቃለን ፡፡ በምክንያታዊ ሂደት ወይም በሳይንሳዊ ዘዴ ሊብራሩ የማይችሏቸውን ተዓምራቶች ለመቀበል ምንም ችግር የለንም። ሃይማኖታችን ፍጹም በተገለጠው እውነት ላይ የተመሠረተ በመሆኑ ምስጢራዊ እና የማይታየውን እንቀበላለን ፡፡ሁሉን ቻይ እና ፍጥረቱን አፍቃሪ በሆነ አምላክ እናምናለን እንዲሁም ሙሉ በሙሉ እንታመናለን። ከዚህ ሥጋዊ ዓለም ባሻገር በሚመጣው ዓለም ውስጥ የዘላለም ሕይወት ለማግኘት ድህነትን እና ከእርሱ ጋር ህብረት እንዲኖረን እንፈልጋለን ፡፡ ኑሯችን በቁሳዊ ደህንነታችን እና ደስታን በመፈለግ ላይ የተመሠረተ የሕይወት መንገድ አይደለም። የቤተክርስቲያኗን ትውፊት እንቀበላለን እናም መጽሐፍ ቅዱስን እንደ ቤተክርስቲያን ስጦታ አድርገን እንቆጥረዋለን። እኛ በቤተክርስቲያን እና በትውፊታዊ አውድ መሠረት እንተረጉማለን ፡፡ የቤተክርስቲያናችን አባቶች ያቆዩልንን ጥበብ በቀላሉ መጣል አንችልም። በቅዱሳት መጻሕፍት ትርጓሜያችን ውስጥ ልንመለከተው ይገባል ፡፡

እንደ ቤተክርስቲያኗ አባልነታችን የክርስቶስ ምስጢራዊ አካል አባላት ነን። ዘመናዊው ማኅበረሰባችን ያስተዋወቀንን የሐሰት እውነቶችን እና ወጎችን በመከተል ወጥመድ ውስጥ እንዳንወደቅ እና መዳንን እና ዘላለማዊ ህይወትን ከእኛ በማራቅ ከእግዚአብሔር ህብረት እንዳይለዩን ከሐሰት ግምቶች መራቅ አለብን። ይህ ቀላል ጉዳይ አይደለም ፡፡ የቤተክርስቲያኗን እውነቶች እና ልምዶች ለመከተል በመወሰናችንም ምናልባትም ከብዙኅኑ ጋር ማለት በሚያስችል ሁኔታ ተቀባይነትን ልናጣ እንችላለን ፡፡
አሁን ያለንበት እውነታ በአእምሯችን ውስጥ የተገነባው በዘመናዊ የአኗኗር ዘይቤያችን ፣ በኦርቶዶክስ ባልሆኑ ክርስትያኖች በሚሰጡ ትምህርቶች እና የዘመናዊው ትምህርት ስርዓቶቻችንን በሚመሠርቱ ጎራዎች ላይ በመመስረት የተደበቁ ግምቶች ናቸው ፡፡ እነዚህ መሠረተ ቢስ ግምቶች እምነታችንን ያዳክማሉ። እነሱን መመርመር እና ከእምነታችን ጋር የማይሄዱትን በደንብ መለወጥ አስፈላጊ ነው ፡፡ የኦርቶዶክስ የሕይወት መንገድ የኃጢያተኛ አኗኗራችንን እንድንከፍት ፣ የተሳሳቱ አመለካከቶችን እንድንገለጥ እና ባህርያችንን እንድንለውጥ ይመራናል።

እነዚህን የተደበቁ ግምቶች በውስጣችን መኖራቸውን መመርመር የመጀመርያው ሂደት ነው ፡፡ ከኦርቶዶክሳዊው የሕይወት መንገዳችን ጋር የሚጋጩ በገሃዱ ዓለም ያሉ አንዳንድ ነገሮችን ለመለየት የተወሰነ ጊዜ ውሰዱ ፡፡ ከዚያ እራስዎን ይጠይቁ ፣ ቤተክርስቲያኒቷ በእነዚህ ሁሉ ተቃርኖዎች በቅዱሳት መጻህፍቶችዋ እና በትውፊቷዋ እንዴት ልትረዳኝ ትችላለች? ብለው ይማጸኗት

እንጂ

• ብሔረተኛ ሆኖ ኦርቶዶክስ መሆን አይቻልም ! ! !
• እየተሳደቡ ኦርቶዶክስ መሆን አይቻልም ! ! !
• በሰዎች ላይ እየተደገፉ ኦርቶዶክስ መሆን አይቻልም ! ! !
• ቤተክርስትያን ያወገዘችውን እየተከተሉ ኦርቶዶክስ መሆን አይቻልም ! ! !

መልካም ቀን
ዲ. ኤልያስ ደፋልኝ